هدف از استفاده سردخانه صنعتی جهت نگهداری میوه و سبزیجات، افزایش طول عمر و کیفیت و تازگی میوه و سبزیجات در بازه زمانی معین و گاه خارج از فصل تولید میباشد که بسیاری از کشاورزان و باغداران جهت دست یافتن به سود بیشتری اقدام به خرید و راه ندازی سردخانه میوه و سبزیجات میکنند.
میوه و سبزیجات هنگامی از مرحله رسش فیزیولوژیکی عبور میکند و وارد مرحله پیری میشود دچار تغییرات فیزیکی و شیمیایی میگردند. اگر این رسیدن در حد معین کنترل نگردد شما شاهد تغییرات ظاهری، تغییر بافت درونی و تغییر طعم و مزه میوه جات و سبزیجات خواهید بود و بعبارتی آنها لهیده خواهند شد. بمنظور جلوگیری از فساد و لهیدگی میوه و سبزیجات و همچنین حفظ رطوبت و طراوت این دسته از مواغذایی باید آنها را تحت شرایط آب و هوایی مناسبی توسط انبار در سردخانههای صنعتی انبار و ذخیره نمود.
میوهها هنگام رشد و رسیدن بر روی درخت دارای ملکولهای بسیاری اعم از کربوهیدراتها، اسیدها آلی و… میباشند و موادغذایی مورد نیاز جهت بلوغ فیزیولوژیکی را از ریشههای درخت دریافت میکنند اما پس از چیده شدن تنها توسط سوخت و ساز این مولکولها به حیات خود ادامه میدهد که به مرور زمان بافت و شکل میوه دستخوش تغییر میگردد. پیش از تجزیه کامل مولکولها و تغییر شکل ظاهری باید این میوهها در مکانی خنک و مرطوب ذخیره گردند. در اینجا شما را با روشهای جمع آوری و برداشت محصول و راههای ذخیره و انبار میوه جات و سبزیجات در سردخانه صنعتی آشنا خواهیم نمود.
انواع سردخانه صنعتی میوه و سبزیجات
همانطور که ذکر شد میوهها از طریق تجزیه مولکولها درون بافت خود و تنفس گاز اتیلن محیط که تسریع کننده فرآیند رسیدن میوه میباشد در مدت زمان کمی با توجه به شرایط دمایی فاسد و مخدوش میگردند. باغداران و کشاورزان با استفاده از دو فاز سردخانهای بسته به مدت زمان نگهداری میوه و سبزیجات میتوان محصولات خود را سیو و انبار کنند:
- سردخانه بالای صفر میوه و سبزیجات
- سردخانه زیر صفر میوه و سبزیجات
ذکر این نکته در این بخش ضروری است که محیط و اتاقک نگهداری هر میوه با دیگری متفاوت است و نمیتوان میوههای متفاوت را در یک اتاقک سردخانه انبار و نگهداری نمود. بعنوان مثال پرتقال را در مدت زمان 45 – 80 روز با دمای 5 -7 سانتی گراد میتوان بدون فساد نگهداری کرد در حالیکه میوه توت فرنگی را با رطوبت نسبی بین 85 – 90 درصد در مدت 3- 6 روز در محدوده دمایی 0 -2 درجه سانتی گراد میتوان نگهداری کرد. حتما به هنگام خرید سردخانه ی مورد نیاز خود به این موضوع و تعداد اتاقکها و دسته بندی انواع میوههای خود دقت کافی نمایید. حداقل دمای مورد استفاده در سردخانه جهت نگهداری میوه تازه منفی 12 درجه سانتیگراد و میوه جات یخ زده حداقل این عدد میباشد.
به ازای هر 10 درجه افزایش دما فعالیت میکرو ارگانیسمی مولکولهای درون بافت میوه دو برابر افزایش میباید با دقت به این موارد لطفا نسبت به انبار میوهها در سردخانه اقدام نمایید.
سردخانه صنعتی بالای صفر میوه
از این سردخانه به منظور نگهداری و ذخیره میوههای رسیده که با هدف انبار و عرضه سریع و زود هنگام به بازار یا بعبارتی ذخیره و نگهداری کوتاه مدت استفاده میگردد. دقیقا فرآیند ذخیره سازی و انبار میوه جات و تنظیم دما و رطوبت نسبی و مدت زمان لازم جهت نگهداری انواع میوه از لحظه برداشت محاسبه میگردد نه به تصور غلط از لحظه ورود کامیونهای حامل میوه به درب کارخانجات و سردخانهها.
مراحل مختلف چیدمان میوه در سردخانه
اجزا سازنده کندانسور سیکل تبرید شامل لولههای فین دار و فن الکتریکی است که وظیفه آن کاهش دما و مایع کردن مبرد فشرده و داغ شده کمپرسور است. مایع مبرد خروجی از کندانسور توسط شیر انبساط به پودر تبدیل میشود.
اواپراتور هم به وسیلهای گفته میشود که مبرد در آن جوش آمده و در این حین گرمای لوله و فینها را میگیرد و آنها را خنک میکند. وقتی فینها خنک شدند، فن هوای داخل سردخانه را از میان فینها عبور میدهد که در نهایت موجب خنک شدن هوای داخل سردخانه میشود.
علاوه بر این اجزای اصلی در سیستمهای تبریدی، تعدادی اجزای فرعی نیز وجود دارد که به آنها اشاره میکنیم:
- ریسیور: رسیور به مخزنی گفته میشود که مبرد مایع شده در کمپرسور را جمع آوری میکند.
- درایر: وظیفه آن جذب رطوبت وارد شده به سیستم است که تا حدودی به عنوان فیلتر کار میکند. پس از اشباع شدن باید آن را تعویض کرد.
- اکسپنشن: به شیر اتوماتیکی که مبرد را به داخل اواپراتور اسپری میکنند اکسپنشن میگویند.
یک سیستم سرد کننده از دو قسمت فشار قوی و فشار ضعیف تشکیل میشود که حرارت را از سمت فشار ضعیف گرفته و به سمت فشار قوی دفع میکند.
قسمت فشار ضعیف
مبرد به طور پیوسته در سیکل تبرید حرکت میکند. مبرد حرکت خود را از شیر انبساط آغاز کرده و به طرف اواپراتور میرود، سپس از راه لوله مکش کمپرسور به کمپرسور وارد میشود. باید توجه نمود که فشار خروجی شیر انبساط تا کمپرسور ثابت است که به آن قسمت فشار پایین یا فشار ضعیف سیستم میگویند. مقدار فشار این قسمت متناسب با نوع سیستم و دمای ورودی اواپراتور و محیط سرد میباشد. به فشار در بخش پایین برخی اوقات فشار عقب نیز گفته میشود.
قسمت فشار قوی
به قسمتهای باقیمانده از سیستم تبرید که شامل کمپرسور، لوله خروج گاز از کمپرسور، کندانسور، مخزن مایع مبرد و لوله حامل مایع مبرد میباشند قسمت فشار قوی گفته میشوند.
